پسته یکی از آن آجیل های خوشمزه و بی نظیری است که به طعم نسبتاً شیرین و رنگ جذاب و بکرش معروف است. پسته یکی از قدیمی ترین آجیل های جهان است و هزاران سال است که در خاورمیانه کشت می شود. پسته مانند همه آجیل ها سرشار از مواد مغذی مفید است، اما خواص منحصر به فردی نیز دارد که آن را از سایر آجیل ها متمایز می کند. انواع پسته را می توان به عنوان میان وعده یا در پخت شیرینی ها و غذاها و غیره استفاده کرد و فواید تغذیه ای آن در کنار طعم بی نظیرش باعث محبوبیت پسته شده است. در هر صورت شاید جالب باشد بدانید که انواع پسته در ایران وجود دارد و اگر برای خرید پسته و انتخاب نوع مناسب آن مشکل دارید کاملا موجه است.
اگر با شنیدن نام پسته فقط یک تصویر در ذهن شما تجسم می شود، طبیعی است، اما انواع پسته در جهان آنقدر متنوع است که می توانید آن ها را روی انگشتان خود بشمارید! گیاه شناسان تنها در ایران حدود 60 نوع پسته را شناسایی کرده اند که تنها تعداد کمی از آنها را می شناسیم. در این مقاله می توانید با انواع پسته ایرانی آشنا شوید تا در صورت مراجعه به آجیل فروشی با اطلاعات بیشتر پسته مورد نظر خود را تهیه کنید.
انواع پسته در ایران از نظر ظاهر
همانطور که گفتیم تعداد و تنوع پسته در دنیا بسیار زیاد است و بیش از 60 نوع پسته در ایران شناسایی شده است. اما به طور خلاصه پسته ایران را می توان به چند نوع پسته اکبری، کله قوچی، احمد آقایی، بادامی و فندقی (یا اوحدی) تقسیم کرد. انواع پسته در ایران به دو دسته پسته فندقی و بادامی تقسیم می شود.
پسته فندقی
یکی از معروف ترین انواع پسته در ایران، پسته فندقی است که البته به پسته اوحدی نیز معروف است. به این نوع پسته، پسته فندقی می گویند که ظاهری گرد و فندقی دارد و البته به جای پسته فندقی به پسته گرد معروف است. تقریباً در تمام استان های پسته خیز، پسته فندقی نیز کشت می شود. از کرمان، یزد و خراسان رضوی گرفته تا فارس، مرکزی، قزوین و حتی تهران! اما مرکز کشت پسته فندقی استان کرمان است.
دو گونه از پسته معروف فندقی، پسته کله قوچی و پسته اوحدی است. پسته کله وچی یکی از پرطرفدارترین انواع پسته صادراتی است و پسته اوحدی نیز به عنوان معروف ترین نوع پسته کشور شناخته می شود. این پسته در اواسط شهریور ماه برداشت می شود و به همین دلیل در همین ایام می توانید نوع تازه آن را در میوه فروشی ها پیدا کنید.
پسته بادامی
نوع دیگری از پسته در دسته بندی انواع پسته بر اساس شکل ظاهری، پسته بادامی است. رقم اصلی این دسته پسته بادام زرند است که همانطور که از نامش پیداست ریشه در شهر زرند کرمان دارد. اما ارقام پسته اکبری، احمد آقایی و نوق پسته سفید (محل کشت اصلی آن نوق رفسنجان است) نیز در این دسته قرار می گیرند که هر کدام سابقه جداگانه ای دارند و در ادامه به آنها اشاره می کنیم. البته می گویند کشت این نوع پسته که ظاهری کشیده و بادامی دارد در حال حاضر بیش از هر جای ایران در خراسان است. اما کرمان و یزد نیز این نوع پسته را پرورش می دهند.
پسته بادامی نوع دیگری از طبقه بندی پسته بر اساس شکل ظاهری است. رقم اصلی این دسته پسته بادام زرند است که همانطور که از نامش پیداست ریشه در شهر زرند کرمان دارد.
پسته کلم گوچی
پسته کله گوچی یکی از پرطرفدارترین پسته های ایرانی است که البته این محبوبیت فقط به ایران محدود نمی شود. بخش بزرگی از تولید پسته به کشورهای اروپایی صادر می شود. این پسته به بزرگ بودن و البته گرون بودنش معروفه! پسته سر قوچ گرد (آجیلی) و از نظر ظاهری درشت است و مغز آن بزرگتر از پسته های دیگر است. رنگ بالای این پسته قرمز خاکستری و رنگ پوست آن سفید نسبتاً تیره است. از آنجایی که پسته کله قوچ بزرگ است، در هر کیلو کمتر است، اما با وجود این، اندازه بزرگ و شکل گرد آن، آن را در بازار بسیار محبوب کرده است. طعم پسته کله قوچ نیز بسیار لذیذ است. این پسته در دهه دوم شهریور ماه برداشت می شود.
پسته اکبری
یکی از با ارزش ترین پسته های ایران، پسته اکبری است. در واقع این پسته دارای بالاترین ارزش اقتصادی است.میوه پسته اکبری، بادامی‌شکل، کشیده و درشت است. رنگ رویی آن استخوانی- کرم تیره است و مغز آن نیز بنفش-قهوه‌ای است. انس پسته اکبری بین 22 تا 24 است. این پسته، دهه سوم شهریور برداشت می‌شود و این یعنی احتمالا در برابر گرمای تابستان ممکن است آسیب زیادی ببیند.
نحوه تشخیص پسته مرغوب از نوع نامرغوب
انواع مختلفی از پسته در ایران وجود دارد که هر کدام با ویژگی‌های ظاهری خاص خود قابل تشخیص هستند. پسته آجیل خوشمزه و گران قیمتی است که برای تهیه‌ی آجیل مخلوط می‌توان از آن استفاده کرد. با وجود تنوع در میان پسته‌های ایرانی و خارجی، شاید نوع پسته خیلی مهم نباشد و در واقع دغدغه‌ی اصلی نحوه تشخیص پسته مرغوب از نامرغوب است. بهترین راه برای این کار نیز توجه به ظاهر پسته است. پوسته‌ی استخوانی پسته مرغوب باید به رنگ استخوانی و فاقد لکه باشد و شکاف آن نیز باید کاملا طبیعی به نظر برسد. اگر شکاف پسته بیش از حد باز شده است و مغز آن نیز فضای زیادی دارد، احتمالا پسته‌ها به صورت مکانیکی خندان شده‌اند.
در مورد رنگ پسته نیز همانطور که در خصوص مشخصه‌ی پسته مرغوب گفتیم، رنگ مغز پسته‌ها باید زرد یا سبز باشد و هر چه مغز پسته سبزتر باشد خوشمزه‌تر است. مغز پسته باید ترد و تازه باشد و رنگ مات، نرم بودن مغز پسته و هرگونه علائمی از کپک یا تیرگی نشانه‌ی نامرغوب بودن پسته‌ها است.
